به تازگی اجرای آزمایشی طرح قیمت شناور بلیت سینما در سینماهای حوزه هنری آغاز شده است؛ اتفاقی که مطابق با تجربه روز دنیاست و سال‌ها سینمای ایران بدان نیاز داشت اما هیچ‌گاه محقق نشده بود.
سال‌های میانی دهه نود همزمان با رشد سالن‌سازی در کشور و توسعه زیرساختی سینما، با افزایش مخاطب همراه بود اما دیری نپایید که سیر افت مخاطبان سینمای ایران در اوج خوشبینی‌ها از وضعیت فروش سینما آغاز شد. این افت علت‌های زیادی داشت اما مدیران سینمایی کشور سعی کردند تبعات ناشی از کاهش مخاطب را با افزایش نرخ بلیت سینما جبران کنند به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۸ سینمای ایران با میزبانی از ۲۶ میلیون و ۳۱۰ هزار نفر، فروش کلی ۳۰۰ میلیارد تومان را ثبت کرد، اما در سال ۱۳۹۷ با جذب ۲۸ میلیون و ۲۰۰ هزار مخاطب، به فروش ۲۵۰ میلیارد تومان رسید. این تدبیر هرچند در ظاهر فروش سالانه سینمای ایران را رو به رشد نشان می‌داد، اما در باطن خبر از یک تهدید داشت؛ اتفاقی که با هشدار دلسوزان این عرصه همراه بود، اما توجهی نشد.
ظهور بحران کرونا و گسترش پلتفرم‌های اینترنتی، افت کیفیت فیلم‌ها و تولید آثار دور از ذائقه مخاطب، رشد قیمت بلیت سینما تا مرز ۴۵ هزار تومان و عدم تناسب میان قیمت بلیت و ارزش محصول، همه و همه جریان ریزش مخاطبان سینما را سریع‌تر کرد تا جایی که در سه ماهه نخست امسال سینمای ایران تنها میزبان ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بیننده بود. این آمار زمانی هشداربرانگیزتر می‌شود که مقایسه آن با آمار سال ۱۳۹۸ نشان از ریزش بیش از ۶۰ درصدی مخاطبان در طول بهار می‌دهد.
در این میان سازمان سینمایی حوزه هنری به تازگی از شروع طرح شناوری بلیت سینماهای خود در سراسر کشور خبر داد. اتفاقی که مطابق با تجربه روز دنیاست و سال‌ها سینمای ایران بدان نیاز داشت اما هیچ‌گاه محقق نشده بود. این طرح که در راستای رونق بخشیدن به سینماها و حرکت به سمت قیمت‌گذاری مطابق با ارزش محصول تعبیر شده، براساس شناسایی و تحلیل روش‌های متداول قیمت‌گذاری محصولات فرهنگی در جهان، در تلاش است تا قیمت‌های فعلی را بشکند.
قیمت‌گذاری شناور بلیت فیلم‌های سینمایی، موضوعی متداول در اغلب زنجیره سینماهای جهان است که در روش‌های سنتی مدیریت فرهنگی و هنری در ایران در نظر گرفته نشده است. اخیراً سیدعلی طباطبایی‌نژاد، مدیر پخش و اکران حوزه هنری با اشاره به استفاده از روش‌های نوین مدیریت برای رسیدن به حالت بهینه فروش گفت: «ما با بررسی روند فروش در حدود ۱۵۰ سالن سینمایی حوزه هنری در طول بازه معین ۸ ماهه اخیر، در تلاشیم به برنامه‌ای جامع برای قیمت‌گذاری سانس‌های سینما برسیم. این طرح به صورت آزمایشی برای فیلم «هناس» در سینماهای بهمن سبز اجرا خواهد شد تا با بازخورد گرفتن از مرحله آزمایشی به نقطه‌ای مطلوب برسد.»
حالا با گذشت دو روز از آغاز اجرای این طرح از روز شنبه ۲۹ خردادماه، وضعیت قیمت‌گذاری و فروش سینماهای حوزه هنری نشان می‌دهد که این سازمان براساس ۴ فاکتور روز نمایش، سانس انتخابی، فیلم مورد نظر و سینما، قیمت‌گذاری شناور سانس‌های سینماهای خود را اعمال کرده است.
در فاز صفر این طرح، شناوری قیمت‌ها در همه روزها به‌جز سه‌شنبه‌ها در زنجیره سینماهای حوزه هنری برای فیلم سینمایی «هناس» اعمال می‌شود و در این طرح قیمت بلیتهای فیلم «هناس» تا مرز ۲۰ هزار تومان نیز کاهش داشته است. یعنی مخاطب در این طرح می‌تواند بلیت سینما را با درصدهای قیمتی متنوعی بخرد. این شیوه قیمت‌گذاری حوزه هنری در فاز صفر طرح شناوری بلیت سینماها دو مبنای اولیه دارد؛ اول درجه‌بندی سالن و سینما، دوم ساعت تماشای فیلم.
طباطبایی‌نژاد در این باره بیان کرد: ما دیتای آماری ضریب اشغال صندلی سینماهای خود را در بازه ۸ ماه اخیر به دقت و سانس به سانس بررسی کرده‌ایم و به یک پلن تصویری- تحلیلی درباره متوسط نرخ تماشاگر در هر سالن و ساعت و روز رسیده‌ایم. این میانگین را مبنای درجه‌بندی اولیه قرار داده‌ایم. یعنی چنانچه سانسی زیر این متوسط، برابر با این متوسط، بالای دو برابر این متوسط و یا بیش از سه برابر این متوسط ضریب اشغال داشته باشد، دارای درجه خاص خود می‌شود.
وی افزود: این درجه، سقف قیمت بلیت هر سالن را تعیین می‌کند که نهایتاً ۴۵ هزار تومان است. ما با این کار سقف قیمت را شکسته‌ایم و در بسیاری از سالن‌ها حتی در بهترین زمان هم زیر نرخ مصوب ارشاد بلیت می‌فروشیم. سپس ساعت نمایش آن فیلم در طول روز تعیین می‌کند قیمت بلیت از سقف هر درجه، تا چه میزان افت قیمت داشته باشد.
مدیر پخش و اکران حوزه هنری درباره احتمال همراهی سایر فیلمسازان با این طرح بیان کرد: ما در حال حاضر طرح آزمایشی شناوری را با فیلم خود یعنی «هناس» آغاز کرده‌ایم اما این آمادگی را داریم که این شرایط را برای صاحبان دیگر آثار که علاقه‌مند و دغدغه‌مند هستند تا فیلمشان با شرایطی بهتری در دسترس مخاطبان قرار گیرد اجرا کنیم.
وی در پایان گفت: تحلیل و ارزش‌گذاری قیمت هر محصول در سینما مؤلفه‌های بسیاری از جمله کیفیت فیلم، هفته نمایش فیلم، شرایط کیفی سالن، امکانات سینما، بررسی وضعیت ضریب اشغال در آینده، روز و ساعت نمایش، نزدیکی به سینمای رقیب و… دارد که به مرور در فازهای بعدی آنها را اضافه خواهیم کرد و قیمت‌گذاری شناور با جزئیات بیشتری اتفاق خواهد افتاد.
طبق بررسی‌های خبرنگار مهر، در حال حاضر فعالیت روزانه سینماهای حوزه هنری در سه دوره زمانی ساعت ۱۰ صبح تا ۱۶، ساعت ۱۶ تا ۲۰ و ساعت ۲۰ به بعد تقسیم شده و قیمت‌گذاری بلیت بسته به تعریف سانس در هر یک از این بازه‌ها متغیر است. به طور مثال در سینما هویزه مشهد قیمت بلیت فیلم «هناس» در سالن اصلی در بازه زمانی ساعت ۱۰ صبح تا ۱۶ به قیمت ۲۵ هزار تومان به فروش می‌رسد و در بازه زمانی ۱۶ الی ۲۰ به قیمت ۳۰ هزار تومان. به‌نظر می‌رسد با این شیوه نرخ‌گذاری، قدرت خرید مخاطب برای تهیه بلیت با قیمت‌های بسیار ارزان‌تر و جذاب‌تر در ساعات نزدیک به هم و در سالن‌های متفاوت افزایش پیدا کرده است.